Λίνα Θεοδώρου, Invisible Future Systems part 3: Fleshpack.com human delivery, 2003

ΣΥΝΟΨΙΣ 3. ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ: ΜΕΤΑΞΥ ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΑΣ & ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

10.12.2003 - 14.03.2004

Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Τα τελευταία χρόνια, στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης, πολλοί καλλιτέχνες ασχολούνται με τρέχοντα πολιτικά γεγονότα και κοινωνικά προβλήματα ανά τον κόσμο, τα οποία μολονότι συχνά τοπικού χαρακτήρα, υπερβαίνουν τα στενά εθνικά πλαίσια και επηρεάζουν παγκόσμιες αλλαγές και εξελίξεις. Φαινόμενα οικονομικής παγκοσμιοποίησης, σύγχρονο δουλεμπόριο και μετανάστευση, ισραηλινο-παλαιστινιακή διένεξη, κυπριακό ζήτημα και μετα-απαρντχάιντ εποχή στη Νότια Αφρική, πολιτική τρομοκρατία και βιομηχανία των ΜΜΕ, είναι μερικά από τα φλέγοντα, σε οικουμενικό ή τοπικό επίπεδο, θέματα της εποχής μας που κεντρίζουν το καλλιτεχνικό ενδιαφέρον. Τα έργα τέχνης αναφέρονται σε αυτά υιοθετώντας πιστούς τρόπους καταγραφής και πειστικούς κώδικες αναπαράστασης, με συμβάσεις και πρακτικές που αντλούν κατά κύριο λόγο από την ιστορία του φωτογραφικού και κινηματογραφικού ντοκιμαντέρ.

Αν οι ιστορικές πρωτοπορίες, ο μοντερνισμός γενικότερα, ανέδειξε τις κοινωνικές αναφορές ως πρόβλημα καλλιτεχνικής μορφής, μπορούμε άραγε σήμερα να μιλήσουμε για μια επιστροφή της πολιτικής στη σύγχρονη τέχνη; Για μια νέου τύπου στράτευση και επαναφορά του ρεαλισμού; Υπάρχει πλήρης ταύτιση του έργου τέχνης με την έννοια της άμεσης μαρτυρίας και του ντοκουμέντου; Και αν όχι, πώς η σύγχρονη τέχνη επανατοποθετεί τη σχέση και τα όρια μεταξύ πραγματικού και μη-πραγματικού, μεταξύ μυθοπλασίας και πραγματικότητας; Στα ερωτήματα αυτά δεν χωρούν απαντήσεις εάν και εφόσον δεν προσδιορισθούν οι ιδεολογικο-αισθητικές προϋποθέσεις και όροι υπό τους οποίους επιχειρείται στις μέρες μας η επανασύνδεση τέχνης και πολιτικής, ή επιστρέφει το ζήτημα της αναπαράστασης.

Στόχος της τρίτης Σύνοψης είναι ακριβώς, πέραν της χαρτογράφησης με ευσύνοπτο τρόπο αντιπροσωπευτικών πολιτικών και κοινωνικών μαρτυριών, να ανιχνεύσει τον κριτικό πυρήνα των έργων, να αναδείξει τα ερωτήματα που θέτουν ή τον διάλογο που προκαλούν, και να εξετάσει «ποιητικούς», με την αρχική σημασία της λέξης, τρόπους προσέγγισης και αποδομητικές πρακτικές πραγματικών γεγονότων και των θεσμικών τους αναπαραστάσεων. Όπως και στο σύγχρονο μυθιστόρημα, στα περισσότερα έργα το πρωτογενές αφηγηματικό υλικό είναι προϊόν δημοσιογραφικής, κοινωνιολογικής ή αρχειακής έρευνας πάνω στα υπαρκτά δεδομένα. Έχοντας ως βασικά εργαλεία την επιτόπου συνέντευξη με ερωτήσεις- απαντήσεις και το ρεπορτάζ, και ως αρχικό στόχο μια τεκμηριωμένη και αδιαμεσολάβητη προσέγγιση της πραγματικότητας, ο καλλιτέχνης σε ένα πρώτο στάδιο μεταβάλλεται σε συμμετέχοντα παρατηρητή και αυτόπτη μάρτυρα των γεγονότων και καταστάσεων που καλείται στη συνέχεια να αφηγηθεί.

Επιμέλεια: Άννα Καφέτση
Βοηθός Επιμελήτρια: Ελισάβετ Ιωαννίδη