ΜΟΥΣΕΙΟ

ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΩΣ ΦΟΡΕΑΣ ΓΝΩΣΗΣ

Το ΕΜΣΤ είναι ο κορυφαίος εθνικός θεσμός για τη σύγχρονη τέχνη και τον οπτικό πολιτισμό στην Ελλάδα και ένας από τους ηγετικούς θεσμούς της Νότιας Ευρώπης και της Ανατολικής Μεσογείου. Για το Μουσείο, η τέχνη και ο οπτικός πολιτισμός αποτελούν σημαντικό παράγοντα μετασχηματισμού της εκπαίδευσης, της παραγωγής γνώσης, των εναλλακτικών αφηγήσεων, και σημαντικό όχημα για την υπεράσπιση και την προώθηση  αξιών προόδου και χειραφέτησης στην κοινωνία. Το Μουσείο εστιάζει σε πρακτικές που εξετάζουν με κριτικό βλέμμα συνολικά την κοινωνία και τις πολιτικές της προτεραιότητες και πραγματεύονται κεντρικά ζητήματα της εποχής μας όπως η δημοκρατία, η διακυβέρνηση, η ισότητα, η οικονομία, το περιβάλλον, οι συνέπειες της παγκοσμιοποίησης και της κυριαρχίας της τεχνολογίας, ενώ ταυτοχρόνως αναδεικνύουν τη σημασία του δημόσιου διαλόγου και των «κοινών». Το ΕΜΣΤ δίνει έμφαση σε θεματικές και ομαδικές εκθέσεις σύγχρονης τέχνης αλλά και σε άλλες μορφές οπτικού πολιτισμού, και αναπτύσσει αφηγήσεις που προσπαθούν να αποκωδικοποιήσουν το πολυσύνθετο και διαρκώς επιταχυνόμενο παρόν μας, σε μια εποχή που η ανθρωπότητα πασχίζει να συμβαδίσει με τον καλπάζοντα ρυθμό των αλλαγών. Στόχος του ΕΜΣΤ δεν είναι απλώς να αποτυπώσει το zeitgeist αλλά να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τις επιλογές που έγιναν στο παρελθόν, κοιτώντας τες μέσα από την οπτική γωνία του παρόντος, με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον.
 

ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΤΟ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΟ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Μία από τις αποστολές του Μουσείου είναι να  καλλιεργήσει δημιουργικές πρακτικές μνήμης που αμφισβητούν την κυρίαρχη κουλτούρα αμνησίας και λατρείας του παρόντος. Μολονότι διατηρεί τη διεθνή του προοπτική και παρουσιάζει πρωτοποριακή σύγχρονη τέχνη που μιλά για την κατάσταση του κόσμου και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα σήμερα, το ΕΜΣΤ παραμένει εκ των πραγμάτων γειωμένο στο ιδιαίτερο γεωπολιτικό του χώρο. Σε μια εποχή κρίσης των θεσμών και  διάδοσης του παγκοσμιοποιημένου, αδιαφοροποίητου μουσειακού μοντέλου, που αναπαράγεται πανομοιότυπο παντού, το EMΣT σμιλεύει τη δική του ταυτότητα, παραμένοντας πιστό στην υβριδική ταυτότητα της ίδιας της Ελλάδας, η οποία έχει δεχτεί επιρροές τόσο από την Ανατολή ή αυτό που στο παρελθόν αποκαλούνταν Λεβάντε, όσο και από την Ευρώπη και τη Δύση. Αξιοποιώντας το πλεονέκτημα της θέσης του σε μια δυναμική και πολυπολιτισμική μητρόπολη της Μεσογείου, όπως είναι η Αθήνα, το Μουσείο εστιάζει στις πλούσιες και σύνθετες ιστορίες του γεωγραφικού χώρου του οποίου αποτελεί μέρος· ενός χώρου που περιλαμβάνει τα Βαλκάνια, την Τουρκία, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Εδώ, πολιτισμοί, διασπορικά ρεύματα και θρησκείες αναμειγνύονται και αντιπαρατίθενται παράγοντας πλούσιες και συχνά άγνωστες, λησμονημένες ή περιθωριοποιημένες αφηγήσεις. Αναγνωρίζοντας πως είναι αδύνατον να περιλάβει σύγχρονη τέχνη από όλον τον κόσμο, το Μουσείο θα επικεντρωθεί στις πολλαπλές αφηγήσεις της δικής του ιστορικής, πολιτικής και πολιτισμικής κληρονομιάς, όπως και με ειδικά οικουμενικά ζητήματα που μας αφορούν όλους.

Το ΕΜΣΤ εκθέτει διεθνή σύγχρονη τέχνη αλλά θεωρεί επίσης αποστολή του να αναζητά, να υποστηρίζει και να προωθεί τη σύγχρονη ελληνική τέχνη -η οποία είναι εν πολλοίς άγνωστη έξω από τα σύνορα της χώρας- τόσο αναδεικνύοντας τους Έλληνες καλλιτέχνες μέσω ατομικών εκθέσεων και άλλων εκδηλώσεων όσο και ενισχύοντας τις διεθνείς ανταλλαγές. Παράλληλα, το Μουσείο θα εστιάσει στην πλούσια καλλιτεχνική και πρωτοποριακή κληρονομιά της ελληνικής διασποράς, μιας από τις αρχετυπικές διασπορές παγκοσμίως, μεγάλο μέρος της οποίας δεν έχει αναγνωριστεί ποτέ, ή ακόμη και έχει σκόπιμα περιθωριοποιηθεί στην Ελλάδα.

ΕΚΘΕΣΕΙΣ, ΔΗΜΟΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ, ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑ

Σε μια εποχή που τα μουσεία καλούνται, συχνά μη ρεαλιστικά, να επιτελέσουν πολλαπλούς ρόλους, χωρίς να διαθέτουν τους αντίστοιχους πόρους, το ΕΜΣΤ δεν παραβλέπει ότι είναι καταρχήν ένα ίδρυμα πολιτισμού. Ενώ πολλά μουσεία πασχίζουν να αναλάβουν λειτουργίες που κάποτε ήταν ευθύνη των προνοιακών ή κοινωνικών υπηρεσιών πριν μειωθούν δραστικά, η αποστολή του ΕΜΣΤ είναι η εμπέδωση των πολιτικών αξιών, κατανοώντας πως δεν θα μπορούσε να υποκαταστήσει την οργανωμένη κοινωνική πολιτική. Το ΕΜΣΤ προσεγγίζει την σύγχρονη πολιτιστική παραγωγή εστιασμένα και με μέτρο, δίνοντας χρόνο κυρίως στην καλλιτεχνική δημιουργία και τον στοχασμό γύρω από αυτήν, προάγοντας πρακτικές βιωσιμότητας και συγκροτώντας μοναδικούς χώρους δημόσιου διαλόγου. Το Μουσείο είναι ένας χώρος στον οποίο κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα προσεγγίζονται κυρίως μέσα από τους μετασχηματιστικούς φακούς της σύγχρονης τέχνης και του πολιτισμού. Οι εκθέσεις είναι το επίκεντρο των δραστηριοτήτων του ΕΜΣΤ, καθώς πιστεύουμε ότι η πρακτική των εκθέσεων είναι το κύριο όχημα μέσω του οποίου η τέχνη μπορεί να εμπνεύσει, να προάγει το στοχασμό και να ερεθίσει την φαντασία. Το δημόσιό μας πρόγραμμα παίζει έναν σημαντικό συμπληρωματικό ρόλο για το Μουσείο επιδιώκοντας να προσεγγίσει ένα ευρύτερο κοινό. Στόχος του EMΣT είναι να γίνει ένα σκεπτόμενο μουσείο, που πυροδοτεί τη φαντασία και μας ωθεί να δούμε και να κατανοήσουμε την πραγματικότητα και τις συνθήκες της ζωής μας διαφορετικά. Μας ενθαρρύνει να αμφισβητήσουμε το status quo, να σκεφτούμε πάνω στον τρόπο με τον οποίο συμπεριφερόμαστε ως πολίτες στο δημόσιο χώρο, αλλά και ο ένας προς τον άλλον στην ιδιωτική και τη δημόσια ζωή μας. Τέλος, ως δημόσιος θεσμός, το EMΣT δίνει έμφαση στον πολιτισμό ως κάτι που υπερβαίνει τη στεγνή οικονομική αξία και αντιμετωπίζει την τέχνη ως μέσο συμπεριληπτικότητας παρά ως πεδίο προνομίων και αποκλεισμών.  Το Μουσείο επιδιώκει να προάγει την κατανόηση της παρούσας συνθήκης, πώς αυτή έχει διαμορφωθεί από το παρελθόν και με ποιον τρόπο ο καθένας από εμάς θα μπορούσε να συμβάλει στη βελτίωση ή την αλλαγή της. Το ΕΜΣΤ έχει την πεποίθηση ότι η τέχνη και ο πολιτισμός εν γένει είναι ζωτικής σημασίας αφορμές για να «σκεφτούμε τον κόσμο» από την αρχή, να προάγουμε νέες αξίες για το κοινό μας μέλλον, να το φανταστούμε διαφορετικά.
Τέλος, δεδομένου ότι βρισκόμαστε σε μια χώρα διεθνώς γνωστή για τη φιλοξενία της, το ΕΜΣΤ σχεδιάζει να προωθήσει ενεργά αυτή την τέχνη για καλλιτέχνες και κοινό.
 

ΟΙ ΒΕΛΤΙΣΤΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ – ΔΙΚΑΙΕΣ ΑΜΟΙΒΕΣ

To EMΣT προάγει και ενισχύει τη δίκαιη αμοιβή για τους καλλιτέχνες και τους πολιτιστικούς παραγωγούς και δεν εγκρίνει τις επισφαλείς μορφές εργασίας που παραμένουν ευρέως διαδεδομένες στο πεδίο των εικαστικών σήμερα. Δεσμεύεται να αμείβει όλους τους καλλιτέχνες και επαγγελματίες του πολιτισμού που εργάζονται ή εκθέτουν στο Μουσείο και να προάγει βέλτιστες πρακτικές σε ό,τι αφορά τόσο την παρουσίαση του καλλιτεχνικού έργου όσο και την καλλιέργεια των καλύτερων δυνατών συνθηκών για την καλλιτεχνική έρευνα και παραγωγή. Μολονότι δημιουργεί ευκαιρίες για νέους καλλιτέχνες, επιμελητές και συγγραφείς, ιδίως εντός της Ελλάδας, το Μουσείο καταδικάζει τις ηλικιακές διακρίσεις -ένα φαινόμενο που ενδημεί στην αγορά της τέχνης η οποία διαρκώς διψά για πρωτοεμφανιζόμενους και νέους καλλιτέχνες- και προτίθεται να δώσει ίσες ευκαιρίες σε καλλιτέχνες πρεσβύτερους ή στο μέσο της σταδιοδρομίας τους.