Το εξόχως ποιητικό και στοχαστικό βάθος του εικαστικού έργου της Νίνας Παπακωνσταντίνου, μιας σημαντικής καλλιτέχνιδας της νεότερης γενιάς, φιλοδοξεί να παρουσιάσει η πρώτη μεγάλη της έκθεση που οργανώνει το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στο πλαίσιο της πολιτικής του για την ανάδειξη ενός σύγχρονου, πολυδιάστατου και διεθνούς, καλλιτεχνικού δυναμικού στη χώρα μας.
Στα έργα σε χαρτί ή απευθείας στον τοίχο της τελευταίας δεκαετίας, που στην πλειονότητά τους συνιστούν δυσανάγνωστες, κρυπτικές μεταγραφές με ανοιχτή σημασία πολυπληθών λογοτεχνικών και φιλοσοφικών κειμένων ή ημερολογιακών σημειώσεων, η εννοιολογική καλλιτέχνις, με σπουδές φιλολογίας στην Αθήνα και καλών τεχνών στο Λονδίνο, εμφανίζει το οπτικό κείμενο στο όριο της απόλυτης λευκότητας, ως μυστικό, αποκαλύπτοντας την κρυμμένη του παρουσία.
Οι μυθοπλασίες του μυστικού που συνιστούν τον πυρήνα των σχεδίων της Νίνας Παπακωνσταντίνου, δεν εξαντλούνται ωστόσο στην υπομονετική, επίμονη πράξη της αντιγραφής από την καλλιτέχνιδα. Γράφονται και ξαναγράφονται κάθε φορά μέσα από τις ατέρμονες μεταφράσεις μας και τους αναγνωστικούς κρυψώνες που γεννούν.
Επιμέλεια: Τίνα Πανδή
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ
Επιμέλεια: Τίνα Πανδή
Kείμενα: Claire Gilman, Τίνα Πανδή
ΙSBN: 978-960-8349-57-5
Αριθμός σελίδων: 96
Γλώσσα: Ελληνικά / Αγγλικά
Διαστάσεις: 22 x 16,5 εκ
Έτος έκδοσης: 2011
Διατίθεται προς πώληση: 25 €
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ:
[…] Το 1987 ο φιλόσοφος Vilèm Flusser στο έργο του H Γραφή, διερωτώμενος για το μέλλον του γράφειν στη σύγχρονη εποχή κυριαρχίας των τεχνικών εικόνων, αναγνωρίζει την αναγκαιότητα της γραφής σε όσους «η ύπαρξή τους εξωτερικεύεται με τη χειρονομία της γραφής και μόνο με αυτήν» (1). Την τελευταία περίπου δεκαετία η καλλιτεχνική δημιουργία της Νίνας Παπακωνσταντίνου ενσωματώνει την πυρετώδη πράξη της γραφής ‒από τις αρχέγονες έως τις πιο σύγχρονες μορφές της‒ με τη διαδικασία του σχεδίου ως ένα είδος αναγκαίας υπαρξιακής συνθήκης. Χωρίς να συνιστά μια γραμματολογική ή φιλολογική μελέτη, η καλλιτεχνική της αναζήτηση ζυμώνεται επίμονα μέσα από τις λέξεις, τη λογοτεχνία και τη γλώσσα. Στο ονειρικό και λεπταίσθητο σύμπαν της καλλιτέχνιδας τα βιβλία αποτελούν την πρώτη ύλη για τη δημιουργία της εικαστικής της γλώσσας.
Το έργο της Νίνας Παπακωνσταντίνου, η οποία έχει πραγματοποιήσει σπουδές φιλολογίας και σχεδίου, στρέφεται στην ίδια την ύλη της γλώσσας, διερευνώντας τις σχέσεις εικόνας και κειμένου, γραφής, ίχνους και υφής, όπως αυτές μετασχηματίζονται και διαμορφώνονται ανάμεσα στις γραμμές των κειμένων που οικειοποιείται από ένα πλήθος πτυχών της λογοτεχνίας. Η καλλιτέχνις επιστρατεύοντας τα σύνεργα ενός γραφέα, όπως μολύβι, μελάνι, λευκό χαρτί, βιβλία, καρμπόν, υποβάλλει το κείμενο, χειρόγραφο ή τυπωμένο, σε μια συνεχή μεταφραστική διαδικασία από τη χειροτεχνική λεπτολόγα επεξεργασία του έως την ψηφιακή ή μηχανική αναπαραγωγή του. Οι πλούσιες μεταμορφώσεις του σώματος των κειμένων, που επιχειρεί μέσα από την πρακτική του σχεδίου, με αντιγραφές, ιχνογραφήσεις, χαράξεις, διατρήσεις, μεγεθύνσεις, διασπορές και συσσωρεύσεις κειμένων, αλλά και την επεξεργασία εικονογραφήσεων από παραμύθια και διηγήματα, υπαινίσσονται τον στοχασμό της για την αφήγηση και τη μυθοπλασία, την επικοινωνία και την απόκρυψή της, το ίχνος και τη χειρονομία, τον χρόνο και τη μνήμη, τη γλώσσα και την εικονοποιία μέσα από αυτήν.
H έκθεση Αντί γραφής αποτελεί τη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα παρουσίαση του έργου της Νίνας Παπακωνσταντίνου, συγκεντρώνοντας για πρώτη φορά ένα σημαντικό σώμα δουλειάς της που δημιουργήθηκε από το 2001 έως σήμερα. Η ανάπτυξη των έργων στο χώρο δημιουργεί μια ανοιχτή αφήγηση, ένα διάχυτο, ρευστό κειμενικό ιστό χωρίς αρχή και τέλος, στον οποίο συμπλέκονται και αλληλοδιεισδύουν ιστορίες, αφηγήσεις παραμυθιών και μύθων, προσωπικές, μυστικές εξομολογήσεις και ιδιωτικές μαρτυρίες, εικονογραφήσεις διηγημάτων και άλλων κειμένων. Ανάμεσα στους αινιγματικούς ήρωες που ενοικούν στα έργα της Παπακωνσταντίνου, βρίσκονται πραγματικά και μυθιστορηματικά πρόσωπα, όπως οι Χάνσελ και Γκρέτελ, η Ιουστίνη, το παλικάρι που γύρεψε να μάθει τι θα πει φόβος, ο Μαρκήσιος ντε Σαντ, οι μουζικάντηδες της Βρέμης, ο Δάντης, η Άννα Φρανκ, ο Άρης Αλεξάκης, ο Κόμης Μοντεκρίστο, η Σύλβια Πλαθ, ο Χένρι Μίλερ, η Αναΐς Νιν, ο Ροβινσώνας Κρούσος, ο Ευγένιος Ο’Νηλ, η Βιρτζίνια Γουλφ, η Άντζελα Κάρτερ, αλλά και η ίδια η καλλιτέχνις. […]
Τίνα Πανδή
1. Vilèm Flusser, Η Γραφή, επιμ. Διονύσης Καββαθάς, Αθήνα: εκδόσεις Ποταμός, 2006, σ. 12
