Στο πλαίσιο του προγράμματος με τίτλo SPOTLIGHT το ΕΜΣΤ παρουσιάζει δύο σημαντικά έργα: μια μεγάλης κλίμακας εγκατάσταση της Σκωτσέζας καλλιτέχνιδας Karla Black (γεν. 1972) και μια σειρά φωτογραφιών της ιθαγενούς Αυστραλής καλλιτέχνιδας Tracey Moffatt (γεν. 1960) – από τη συλλογή του Μουσείου που αποτελούν μέρος της μεγάλης Δωρεάς της Συλλογής Δ.Δασκαλόπουλου, δίνοντας την ευκαιρία στο κοινό του Μουσείου να γνωρίσει δύο σημαντικές καλλιτέχνιδες της συλλογής του ΕΜΣΤ σε μεγαλύτερο βάθος. Oι ίδιες παρουσιάζουν επίσης έργα τους στην έκθεση της συλλογής Γυναίκες, μαζί, στον 3ο όροφο του Μουσείου.
Στο Project Room 1, του 3ου ορόφου, παρουσιάζεται η εγκατάσταση Stop Counting (2013) της Karla Black. Η Black υιοθετεί απρόσμενα και ευτελή υλικά – όπως καλλυντικά, ζάχαρη και σελοφάν – στην αντισυμβατική γλυπτική πρακτική της για τη δημιουργία μνημειακών εγκαταστάσεων, αμφισβητώντας τις επικρατούσες αντιλήψεις σχετικά με τη στιβαρότητα και τη μονιμότητα της τέχνης. Τα γλυπτά της, αν κι εκ πρώτης όψεως δείχνουν εύθραυστα, έχουν μια επιβλητική παρουσία, προσκαλώντας τους θεατές να εξερευνήσουν την ένταση ανάμεσα στις ιδιότητες του ευάλωτου και του ανθεκτικού, ενθαρρύνοντας έναν στοχασμό πάνω στην παροδικότητα της ζωής. Η Black έτσι αμφισβητεί την ιεραρχία των καλλιτεχνικών μέσων, αναβιβάζοντας το καθημερινό σε ξεχωριστό. Η μεγάλη εγκατάσταση Stop Counting αποτελείται από εκατοντάδες λωρίδες διάφανων αυτοκόλλητων ταινιών που κρέμονται κάθετα μεταξύ οροφής και δαπέδου στις οποίες διακρίνονται δακτυλικά αποτυπώματα από χρώμα. Ο ίδιος ο τίτλος του έργου υποδηλώνει μια κριτική της ποσοτικοποίησης και του τρόπου με τον οποίο συχνά μετράμε την τέχνη με αριθμητικούς όρους, προσκαλώντας τους θεατές να ασχοληθούν με το έργο σε ένα πιο διαισθητικό επίπεδο. Η προσέγγιση της καλλιτέχνιδας στο χρώμα είναι εξίσου σαγηνευτική, καθώς ενσωματώνει παστέλ αποχρώσεις στα σημεία που εφάπτονται οι ταινίες στο δάπεδο, δημιουργώντας μια ονειρική και σχεδόν αιθέρια ατμόσφαιρα. Η τέχνη της Karla Black προτρέπει τους θεατές να αφεθούν στις αισθήσεις και τα συναισθήματά τους.
Στο Project Room 2 του 3ου ορόφου παρουσιάζεται η φωτογραφική εγκατάσταση Up in the Sky (1997) της Tracey Moffatt. Το έργο της Moffatt συνδέεται με την Αυστραλία και φέρνει συχνά στο προσκήνιο δύσκολα ζητήματα που αφορούν τους κοινωνικούς αποκλεισμούς και τις βασισμένες στην άσκηση εξουσίας και την καταπίεση πολιτικές αφομοίωσης των Αβορίγινων από τους λευκούς έποικους αποικιοκράτες. Οι 25 εικόνες της φωτογραφικής εγκατάστασης Up in the Sky μοιάζουν με στιγμιότυπα ασπρόμαυρης κινηματογραφικής ταινίας, το σενάριο της οποίας δεν δεσμεύεται από τους κανόνες της γραμμικής αφήγησης. Παραπέμπουν σε δύο κινηματογραφικές ταινίες: τη μετα-αποκαλυπτική σειρά ταινιών δράσης Mad Max (1979) και τον κόσμο στον οποίο κινείται περιπλανώμενος ο εκδικητής μοναχικός πρωταγωνιστής της, και το φιλμ Accattone (1961) του Pier Paolo Pasolini, μια σκληρή ταινία για τον υπόκοσμο της Ρώμης και τη ζωή στους δρόμους. Οι ετερόκλητοι –ηλικιακά, φυλετικά, κοινωνικά– πρωταγωνιστές της Moffatt στο απειλητικό σκηνικό μιας, ερημωμένης από τη φτώχεια και τη βία, επαρχιακής πόλης της Αυστραλίας λειτουργούν ως αιχμηρές αναφορές σε χρόνια προβληματικές καταστάσεις: το μωρό Αβορίγινας –μόνο του ή στην αγκαλιά της λευκής γυναίκας–, για παράδειγμα, θεωρείται βέβαιη αναφορά στο τραύμα των «Κλεμμένων Γενεών» [Stolen Generations], τη θεσμοθετημένη από την Πολιτεία και τις εκκλησιαστικές αποστολές πρακτική απομάκρυνσης των παιδιών των Αβορίγινων από τις οικογένειές τους.
Συντονισμός: Ελένη Κούκου, Τίνα Πανδή
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ
Η Karla Black γεννήθηκε στην Αλεξάντρια της Σκωτίας, ενώ ζει και εργάζεται στη Γλασκόβη. Έργα της βρίσκονται σε σημαντικές δημόσιες συλλογές όπως: Tate (Λονδίνο), Guggenheim Museum (Νέα Υόρκη), Hammer Museum (Λος Άντζελες), Σκοτσέζικη Εθνική Πινακοθήκη Μοντέρνας Τέχνης (Εδιμβούργο), KiCo Collection (Μόναχο). Ατομικές εκθέσεις της (ενδεικτικά): New Art Gallery Walsall, Αγγλία (2023), Modern Art Gallery, London (2022), Fruitmarket Gallery, Εδιμβούργο (2021), Des Moines Art Center, Αϊόβα, ΗΠΑ (2020), Schirn Kunsthalle, Φρανκφούρτη (2019), The Power Plant, Τορόντο (2018), Festival d’Automne, Παρίσι (2017), Museum Dhondt-Dhaenens, Ντερλ, Βέλγιο (2017), Σκοτσέζικη Εθνική Πινακοθήκη Μοντέρνας Τέχνης, Εδιμβούργο (2016), Ιρλανδικό Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, Δουβλίνο (2016), Gemeentemuseum, Χάγη (2013), Dallas Museum of Art, Τέξας, ΗΠΑ (2012), Gallery of Modern Art, Γλασκόβη (2012). Επιλεγμένες ομαδικές εκθέσεις: In a Waiting Room, Fiorucci Art Trust, Λονδίνο (2019), MACBA Collection. Beneath the Surface, Museu d’Art Contemporani de Barcelona, Bαρκελώνη (2018), Whitechapel Gallery, Λονδίνο, Manifesta 10, Αγία Πετρούπολη (2014), Centre Pompidou, Παρίσι (2016). Η Black εκπροσώπησε τη Σκωτία στην 57η Μπιενάλε της Βενετίας (2017).
Η Tracey Moffatt γεννήθηκε στο Μπρίσμπεϊν το 1960, από μητέρα Αβορίγινα. Ζει και εργάζεται στο Σίδνεϊ και τη Νέα Υόρκη. Πειραματική φωτογράφος και κινηματογραφίστρια, είναι από τις πιο διάσημες καλλιτέχνιδες που έχει αναδείξει η αυστραλιανή εικαστική σκηνή κατά τις τελευταίες δεκαετίες, καθώς μεταμόρφωσε τη φωτογραφική πρακτική στα τέλη του 20ού αιώνα. Απέσπασε για πρώτη φορά σημαντική αναγνώριση από τους κριτικούς όταν η ταινία μικρού μήκους Night Cries: A Rural Tragedy επιλέχθηκε για το επίσημο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ των Καννών, το 1990. Το 1997 προσκλήθηκε να συμμετάσχει στο τμήμα Aperto της Μπιενάλε της Βενετίας. Την ίδια χρονιά μια μεγάλη ατομική έκθεση στο Dia Center for the Arts στη Νέα Υόρκη εδραίωσε τη διεθνή φήμη της. Εκτενείς παρουσιάσεις του έργου της έχουν πραγματοποιηθεί σε κορυφαία μουσεία και ιδρύματα ανά τον κόσμο (ενδεικτικά): Πινακοθήκη της Νέας Νότιας Ουαλίας, Σίδνεϊ (2016), Centre Pompidou, Παρίσι (2016), Πινακοθήκη Μοντέρνας Τέχνης του Μπρίσμπεϊν (2014), MoMA, Νέα Υόρκη (2012), Spazio Oberdan, Μιλάνο (2006), Κέντρο Hasselblad, Γκέτεμποργκ (2004), Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Σίδνεϊ (2003–2004). Έχει συμμετάσχει στις μπιενάλε του Γκουανγκτζού (Νότια Κορέα), της Πράγας, του Σάο Πάολο, της Σάρτζα (Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα), της Σιγκαπούρης και του Σίδνεϊ. Το 2017 εκπροσώπησε τη χώρα της στην Μπιενάλε της Βενετίας –η μόνη ιθαγενής Αυστραλή καλλιτέχνιδα μετά το 1997. Έργα της υπάρχουν σε πολλές ιδιωτικές και δημόσιες συλλογές ανά τον κόσμο: Centre Pompidou (Παρίσι), Goetz Collection (Μόναχο), New York Public Library (Νέα Υόρκη), Castello di Rivoli Museo d’Arte Contemporanea (Τορίνο), Bard College (Νέα Υόρκη), Baroness Marion Lambert Collection (Ελβετία), Brooklyn Museum (Νέα Υόρκη), DZ-Bank (Φρανκφούρτη), Guggenheim Museum (Νέα Υόρκη), Louisiana Museum of Modern Art (Δανία), Moderna Museet (Στοκχόλμη), Museum of Contemporary Art (Λος Άντζελες), Tokyo Photographic Art Museum (Τόκιο), Museum of Fine Arts (Βοστόνη), MoMA (Νέα Υόρκη), Stedelijk Museum (Άμστερνταμ), Tate Gallery (Λονδίνο), The National Museum of Photography (Κοπεγχάγη).