Γκάντα Αμέρ, Ιδιωτικοί Χώροι, 1998 (Ιδιωτική Συλλογή, Ελλάδα)

Σύνοψις 2. Θεολογίες

15.10.2002 - 05.01.2003

Πρώην εργοστάσιο Φιξ

H δεύτερη έκθεση της σειράς Σύνοψις με τίτλο Θεολογίες ανιχνεύει σχέσεις της σύγχρονης τέχνης με τη θρησκευτικότητα ως ιδιαίτερο βίωμα, δόγμα, λατρεία και εξουσία. Αναφορές σε θρησκευτικές παραδόσεις, σε ιερά κείμενα και τόπους, σε λατρευτικούς τύπους και μυστικές θεωρίες απαντώνται αρκετά συχνά σε σύγχρονα καλλιτεχνικά έργα. Πρόκειται άραγε για αναζωπύρωση μιας θρησκευτικής αναζήτησης και επιστροφή της σύγχρονης τέχνης στη θρησκευτική πνευματικότητα; Ή μήπως για μια άλλοτε απροκάλυπτη και άλλοτε λανθάνουσα κριτική και πολεμική των θρησκευτικών περιορισμών;

Στα ερωτήματα αυτά δεν χωρούν μονοσήμαντες απαντήσεις. Μολονότι η τάση αυτή, όπως αποδεικνύεται και από τα αντιπροσωπευτικά έργα της παρούσας έκθεσης, δεν κολακεύει τον φονταμενταλισμό, αποφεύγει συμβατικές ομολογίες πίστεως και συχνά ασκεί κριτική στο Νόμο, τις εντολές και τις απαγορεύσεις των θρησκειών, παράλληλα είναι ορατή μια κάποια κρυφή γοητεία από τις διάφορες λατρευτικές παραδόσεις, από τη δυναμική υπέρβαση των ανθρωπίνων ορίων που συνιστά τον πυρήνα της θρησκευτικότητας, και πρωτίστως από τη μυστική, ερωτική ως προς την κορυφαία της έκφανση, εμπειρία διαφορετικών θρησκειών.

H ιδιότυπη σχέση σύγχρονης τέχνης – θρησκείας μπορεί να κατανοηθεί μόνο στον ορίζοντα της παγκοσμιοποίησης, της οποίας αποτελεί μια από τις θετικές πλευρές. Μέσα στον ορίζοντα αυτόν, αναγνωρίζεται ο κοινός για την ανθρωπότητα πλούτος των θρησκειών, καλλιεργείται η δεσπόζουσα στην εποχή μας συγκριτική θρησκειολογική έρευνα, καταπολεμείται η αντιπαλότητα μεταξύ διαφορετικών θρησκευτικών συστημάτων, συμφιλιώνεται η τεχνολογία αιχμής με βαθύτατες θρησκευτικές εμπειρίες και, το σπουδαιότερο, ασκείται κριτική, συχνά οξύτατη, στην κοινωνική και πολιτική εξουσία των θρησκευτικών ιεραρχιών. Χωρίς την οικουμενική διάσταση της πληροφορικής και της επικοινωνίας, που επιτρέπει την επαφή και το συγχρωτισμό λαών και πολιτισμών, θα ήταν αδιανόητο το ερώτημα της σχέσης σύγχρονης τέχνης και θρησκευτικότητας, και μάλιστα υπό τους όρους της πολυπολιτισμικής και διαθρησκευτικής συνύπαρξης με τους οποίους τίθεται στην παρούσα έκθεση.

Η μεταφορά σε πληθυντικό αριθμό του ελληνοχριστιανικής προέλευσης όρου θεολογία από το θρησκευτικό στο αισθητικό πεδίο υποδηλώνει την πολλαπλότητα των καλλιτεχνικών προσεγγίσεων του θείου. Τα έργα της έκθεσης “θεολογούν” έμμεσα και υπαινικτικά, αλλά αυτό που επενδύεται στο λόγο περί θεού ως βίωμα, έννοια ή μεταφορά, είναι κάθε φορά διαφορετικό και, υπερβαίνοντας τα όρια του θρησκευτικού, διανοίγεται σε ποικίλους προβληματισμούς, κοινωνιολογικούς, φιλοσοφικούς και άλλους.

Επιμέλεια: Άννα Καφέτση
Βοηθός Επιμελήτρια: Ελένη Γανίτη