Ένας κύκλος εισαγωγής στη σύγχρονη τέχνη, τις καθοριστικές τάσεις, τις μεγάλες μορφές που την διαμόρφωσαν, τους καλλιτέχνες και τις καλλιτέχνιδες που σημάδεψαν την πορεία και εξέλιξη της, ξεκινά στο ΕΜΣΤ.
Απευθύνεται στο ευρύ κοινό που θέλει να γνωρίσει κάποιες από τις συνθήκες, τα πρόσωπα και τις στιγμές που την σχημάτισαν, να εξοικειωθεί και να κατανοήσει βασικές έννοιες και ιδέες αυτού που σήμερα ονομάζουμε «σύγχρονη τέχνη».
Σε 8 συναντήσεις με την εικαστικό και δημιουργό του οπτικοακουστικού αρχείου Save The Dates Κατερίνα Ζαχαροπούλου, καλούνται όσοι επιθυμούν να γνωρίσουν τις βασικές αρχές της σύγχρονης τέχνης, να κατανοήσουν, να κρίνουν και να εξοικειωθούν με την γλώσσα, τις λέξεις, έννοιες, και μορφές της, σε μεγαλύτερο βάθος. Οι συναντήσεις έχουν διάρκεια 1.5-2 ώρες.
Θα παρουσιαστούν αποσπάσματα από το οπτικοακουστικό αρχείο Save The Dates.
Από την Πέμπτη 16 Οκτωβρίου και κάθε πρώτη Πέμπτη του μήνα στις 18:00 στην Αίθουσα Προβολών στο Μεσοπάτωμα του Μουσείου.
Είσοδος ελεύθερη. Απαραίτητη η προκράτηση θέσεων.
ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ
Οι 8 θεματικές είναι:
1. Η Ορολογία της σύγχρονης τέχνης
Πέμπτη 16 Οκτωβρίου στις 18:00
Λέξεις και έννοιες, μορφές κινημάτων και πρακτικές, δημιουργήθηκαν τον 20ο και 21ο αιώνα, των οποίων η εκφορά και χρήση καθιερώθηκαν ενώ η σημασία τους ανανεώθηκε από νεότερους καλλιτέχνες. Τι πραγματικά είναι το ready–made, το objet trouvé, το installation, η Conceptual Art, το Αppropriation Art, η Video Art, η Land art; Από που προέρχεται η διεθνής ορολογία της τέχνης, πώς μεταφράζονται οι λέξεις; Σε αυτή την εισαγωγική συνάντηση θα αναφερθούν παραδείγματα τα οποία είναι θεμελιακά για την κατανόηση των επόμενων ενοτήτων.
2. Τι είναι ένα μουσείο σύγχρονης τέχνης;
Πέμπτη 6 Νοεμβρίου στις 18:00
Μεγάλα Ευρωπαϊκά μουσεία που έφεραν τη σύγχρονη τέχνη κοντά στο ευρύ κοινό. Ποια είναι, πού βρίσκονται, γιατί πέτυχαν τον στόχο τους. Από ποιούς παράγοντες εξαρτάται η επιτυχία τους, τι διαφυλάσσουν, ποιος ο ρόλος τους και τι προκλήσεις καλούνται να αντιμετωπίσουν σήμερα. Ποιοι καλλιτέχνες κατέχουν σημαντική θέση στα μουσεία και γιατί, τι λένε οι διευθυντές τους για τις μεγάλες αλλαγές στην τέχνη, για τους τόπους που βρίσκονται τα μουσεία και την ιστορία τους. Το Centre Pompidou στο Παρίσι, η Tate Μodern στο Λονδίνο, το MAXXI στη Ρώμη, το μουσείο Louisiana στη Δανία, το Guggenheim Bilbao, το μουσείο Van Abbe στην Ολλανδία είναι μερικά σημαντικά παραδείγματα που θα παρουσιασθούν σε αυτή την ενότητα.
3. Αυτοί που άλλαξαν τα πάντα
Πέμπτη 4 Δεκεμβρίου στις 18:00
Ένα αφιέρωμα στους Marcel Duchamp και Joseph Beuys, δύο κομβικής σημασίας και καθοριστικές μορφές της σύγχρονης τέχνης, σημεία αναφοράς για τους νεότερους καλλιτέχνες, ιστορικούς τέχνης, επιμελητές. Η αξεπέραστη ταυτότητα και καλλιτεχνική, κοινωνική, πολιτική σκέψη των δύο καλλιτεχνών άλλαξαν την αντίληψη για το έργο τέχνης. Θεωρούνται οι πρωτοπόροι που άνοιξαν δρόμους μέσα από τους οποίους πέρασε όλη η σύγχρονη αντίληψη για το αντικείμενο στην τέχνη, την performance, τον εφήμερο και αινιγματικό χαρακτήρα της.
4. Το Αντικείμενο στη σύγχρονη τέχνη
Πέμπτη 8 Ιανουαρίου στις 18:00
Πώς βρέθηκαν στην τέχνη τα ready made, τα αντικείμενα καθημερινής χρήσης, τα αντικείμενα που φέρουν μνήμες, τα ευτελή και προσωπικά αντικείμενα, τα προϊόντα του βιομηχανικού κόσμου, αλλά και τα υλικά από την φύση; Τι συμβολίζουν οι χειρονομίες των καλλιτεχνών όταν μεταφέρουν στην τέχνη μέρη του κόσμου, της ζωής και της χρήσης; Τι ήταν η Arte Povera («φτωχή τέχνη») ; Ποια ήταν η επανάσταση που έφερε στην τέχνη; Οι περιπτώσεις των Γιάννη Κουνέλλη, Mario Merz, Michelangelo Pistoletto και οι επιδράσεις τους σε νεότερους καλλιτέχνες, καλλιτέχνιδες.
5. Ο Δημόσιος χώρος
Πέμπτη 5 Φεβρουαρίου στις 18:00
Η στροφή των καλλιτεχνών στη φύση και τον δημόσιο χώρο ξεκινά από τη Land Art το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα. Η θάλασσα, ο ωκεανός, το βουνό, τα ποτάμια, τα δάση, οι γέφυρες ντύθηκαν με υφάσματα (Christo) περπατήθηκαν και κατοικήθηκαν ( Richard Long) τα έργα τέχνης δημιουργήθηκαν εκτός αιθουσών και μουσείων ενώ αποτελούνταν από γύρη, κλαδιά και πέτρες , χώμα και λάσπη. (Ελληνικές περιπτώσεις: Ρένα Παπασπύρου, Δημήτρης Αληθεινός). Τα πρώτα γλυπτά στο δημόσιο χώρο γεννήθηκαν στη φύση όπου και παρέμειναν έως να αφανισθούν από τις δυνάμεις της. Ο δρόμος είχε ανοίξει. Έκτοτε το έργο τέχνης στον δημόσιο χώρο πέρασε από πολλές διαδρομές ώστε να βρεθεί με νέους όρους σε πόλεις, σε δρόμους και σε πλατείες, σε πάρκα και αρχαιολογικούς χώρους. Όχι ως συνομιλία με τη φύση ούτε ως μνημείο , ανδριάντας, στολίδι των πόλεων αλλά ως φωνή κοινωνική, υπαρξιακή, συλλογική, ανατρεπτική.
6. Σύγχρονη τέχνη και περιβάλλον-οικολογία
Πέμπτη 5 Μαρτίου στις 18:00
Από τις δεκαετίες του ’60 και ’70, μια νέα έννοια προστέθηκε στη σύγχρονη τέχνη. Περιβάλλον και οικολογία, φυσικές καταστροφές που αλλάζουν τη ροή της ζωής των ανθρώπων και της μη-ανθρώπινης ζωής, εξορύξεις, αφανισμός τελετουργιών αιώνων, μεταβολές της χλωρίδας και της πανίδας, εξαφάνιση ειδών του φυσικού έμψυχου και άψυχου κόσμου, μόλυνση των υδάτων, δραματική μείωση των φυσικών πόρων, κλιματική κρίση. Τι είναι το Ανθρωπόκαινο; Σύγχρονοι καλλιτέχνες όπως ο Olafur Eliasson δημιουργούν συχνά εμβληματικά έργα των οποίων η απήχηση φτάνει ευθέως στην συνείδηση των πολιτών. Η σύγχρονη τέχνη εδώ, έχει ήδη πάρει θέση με φωνές από όλο τον πλανήτη, μερικές εκ των οποίων θα δούμε και θα ακούσουμε σε αυτή τη συνάντηση. Έργα ποιητικά που θυμίζουν Βιβλικές σκηνές, έργα μέσα από έρευνα που δείχνουν τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στη γη, στις θάλασσες στις Ηπείρους, έργα που στόχος τους είναι η οικολογική αφύπνιση.
7. Μετακίνηση, Διασπορά
Πέμπτη 2 Απριλίου στις 18:00
Η Σύγχρονη τέχνη παρακολουθεί και αναδεικνύει έργα καλλιτεχνών της διασποράς μέσα από τους τρόπους με τους οποίους οι μετακινήσεις των λαών εμπλουτίζουν την εμπειρία μας για τον Κόσμο. Βιώματα προσωπικά και συλλογικά, ήθη και πολιτικές, φωνές της διασποράς, κάποιες με ελληνικές ρίζες όπως η Penny Siopis, και άλλες που κομίζουν παραδόσεις και τρόπους ζωής που διαταράχθηκαν από διωγμούς και εξορίες (Shirin Neshat, KimSooja) ή αναγκαστικούς εκπατρισμούς όπως ο ελληνικής καταγωγής Λουκάς Σαμαράς. Μέσα στη διασπορά, τη μετανάστευση και τις μετακινήσεις εμφανίσθηκαν σημαντικοί καλλιτέχνες και ένας νέος καλλιτεχνικός κοσμοπολιτισμός του οποίου οι απαρχές είναι ιστορικά τοποθετημένες στην ανάγκη των ανθρώπων να εξερευνούν και να δημιουργούν.
8. Το Σώμα στη σύγχρονη τέχνη
Πέμπτη 7 Μαΐου στις 18:00
Πώς αναπαρίσταται, πώς εμφανίζεται το Σώμα στη σύγχρονη τέχνη; Η περφόρμανς και το Βody Αrt ως μορφή ζωντανής τέχνης έχει συμβάλλει σε μια εκ νέου αντίληψη της σωματικής εκφραστικότητας ήδη από τον περασμένο αιώνα με κορυφαία μορφή την Marina Abramovic. Το σώμα ως πολιτικό, ερωτικό, υπαρξιακό, πάσχον και τελετουργικό πεδίο, ως αναπαράσταση των πνευματικών του δυνάμεων, ως εργαλείο παραγωγής συνείδησης δεν έχει πάψει να έχει κυρίαρχο ρόλο τη σύγχρονη τέχνη. Στην τελευταία συνάντηση αυτού του κύκλου ολοκληρώνουμε την αφήγηση με κέντρο το Σώμα στη Σύγχρονη τέχνη ως παραβολή και υπενθύμιση πως όλα πηγάζουν από δυνάμεις και επιθυμίες που περιέχονται στους ανθρώπους, καλλιτέχνες και μη.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Η Κατερίνα Ζαχαροπούλου είναι εικαστικός, παραγωγός εκπαιδευτικών προγραμμάτων και τηλεοπτικών–ραδιοφωνικών σειρών για τη σύγχρονη τέχνη. Παρουσιάζει και επιμελείται την εκπομπή «Η Εποχή των Εικόνων» στην ΕΡΤ. Από το σύνολο των εκπομπών της (1995-2025) έχει δημιουργήσει το οπτικοακουστικό αρχείο Save The Dates εγκατεστημένο στο ΕΜΣΤ και την ΑΣΚΤ ως πλατφόρμα έρευνας και εκπαίδευσης.
ΧΟΡΗΓΟΣ
Μέγας Χορηγός του προγράμματος είναι ο Οργανισμός ΝΕΟΝ. Η υλοποίηση των εκπαιδευτικών δράσεων και το δημόσιο πρόγραμμα του αρχείου υποστηρίζεται από τη Δωρεά της Συλλογής Δ.Δασκαλόπουλου.
